Туленов Кенес Бакимұлы

Білікті дәрігердің белесі

             Әр адам саналы ғұмырында айналасына істеген игі істері мен халқына көрсеткен адамгершілігімен, азаматтығымен өзгелерден ерекшеленеді. Осы ретте «Адам болмысы немен өлшенеді?» деген сұраққа жауап іздесек, ойға әуелі азаматтық қасиет оралады. Ал, азамат аты еліне, халқына жасаған еңбегімен келеді. Сондай жанның бірі, білікті хирург маманы, медицина саласының ілгерілеуіне үлес қосып келетін Кеңес Бакимұлының ісі – кейінгі буынға үлгі-өнеге.
            Ол Атырау облысы  Құрманғазы ауданы Ганюшкино ауылында туып өсті. Кішкентай ғана ауылда балалық шағы өтті. Оның бала жүрегіндегі асқақ арманы үлкен белестерге жетелеп, жауапкершілігі зор қастерлі мамандықты игеруге итермеледі. Орта мектепті аяқтаған соң, Ақтөбе мемлекеттік медициналық институтына жол тартады. Мұнда 1984 жылы оқуға түсіп, білім алады. Оқуын жалғастыра жүріп өзінің Отан алдындағы борышын өтеуден де қашқан жоқ. 1985-1987 жылдары әскер қатарында болып, абыроймен оралды. Міне, оның еліне деген ыстық ықыласы, Отан алдындағы парызын өтеуге деген ынтасы, бойындағы қайсарлық пен жігер секілді жақсы қасиеттердің барлығы әке қанымен, ана сүтімен келген еді.
         Асқар тау әкесі Туленов Бәкім 1937 жылы Атырау облысы Исатай ауданы Манаш ауылында дүниеге келген. Еңбек жолын Құрманғазы ауданы Дәшін ауылында бас есепші мамандығы бойынша қызмет етіп бастаған. 1994-97 жылдары совхоз директоры қызметін атқарып, 2000 жылы зейнеткерлікке шықты. «Алып анадан туады» деп қазақ халқы бекерге айтпаса керек-ті. Аяулы анасы Досқалиева Нәсіп 1939 жылы Құрманғазы ауданы Ганюшкино ауылында дүниеге келген. Сауда саласында есепші қызметін атқарған. Қазіргі уақытта зейнеткерлік демалыста немерелердің қызығына бөленуде.
           Осындай дана кісілердің ұрпағы, ізгіліктің ізін жалғап келетін Кеңес Бакимұлы да бүгінде ел сыйлаған азаматқа айналды. «Әке көрген оқ жонар» демекші, әке тәлімін алған ол әрдайым айналасына қамқор болып, ешкімнің ала жібін аттамай, адалдықты ту етуден адасқан емес.


Иә, адам өміріне араша түсетін дәрігерлік мамандықты таңдау кім-кімге де болмасын үлкен жауапкершілікті жүктейді. Өйткені дәрігер науқастың жан-дүниесін өте терең білумен қатар, оның тағдырына немқұрайлы қарамайтын, күйзеліске төзімді, жүйкесі мықты жан болуы шарт. Олай дейтініміз, ақ халатты жандардың алдына күніне қаншама балтыры сыздап, басы ауырған жандар келеді. Сондықтан да қажырлы жұмыс иелері – ақ халаттылар халықтың алғысын арқалаған жандар.
Осындай елдің ықыласына бөленген білікті маман Кеңес Бакимұлы еңбек жолын 1994 жылы Атырау облысы Құрманғазы ауданынан, одан кейін орталық ауруханада хирург-дәрігер болудан бастайды. Сол кезеңнен бері қаншама адамға ота жасап, олардың аяққа тұрып кетуіне себепші болды.  Қызмет барысында кездескен қиындыққа қарсы тұрып, өзінің қайсарлығын да танытты.
Жауапкершілігі зор мамандықтың қыр-сырын үйренуден жалықпады. Әр жыл сайын тәжірибесін толықтырып, білімін жетілдіріп,  білгенін кейінгі жас мамандарға үйретуден жалыққан емес. Өзінің мамандығына адал дәрігердің қазіргі таңда жоғарғы деңгейдегі жетістікке жетуінің сыры бар. Ол – өз мамандығына деген құрмет пен еңбекқорлықтың арқасы. Осы орайда дәрігердің өміржолы  мен бүгінгі жетістігі туралы пікірін білген едік. Айтуынша, хирург-дәрігер маманы атану – ең бірінші білімді болумен қатар батылдық пен қайсарлықты талап етеді.
–     Осы еңбек жолымда көптеген сырқат жандардың өміріне араша болып, халықтың алғысына бөленгенімді мақтан тұтамын. Бүгінде медицина саласы қарқынды дамуда. Ота жасайтын көптеген аппараттар бар. Дәрігер боламын деген маман білікті болуды мақсат тұтқан жөн. Себебі адам жанына араша түсу, өмірін сақтау дәрігердің борышы және дәрігердің мейірімді де кішіпейіл болғаны жөн деп білемін. Науқастың жан-дүниесін түсініп, демеу білдіру дәрігерге артылатын жүк. Денсаулық сақтау саласының сапалы дамуы, халық денсаулығының жақсаруы – жоғары білікті дәрігер еңбегінің жемісі, – дейді ол.
  Елдің басты байлығы – халықтың денсаулығы. Ақ халатына дақ түсірмей, көпшіліктің ықыласына ие болып денсаулық сақтау саласында абыройлы қызмет етіп келе жатқан білікті маман, үздік хирург Кеңес Бакимұлы қаншама науқасты ажал аузынан аман алып қалды. 
        Рас басы ауырып, балтыры сыздамайтын адам жоқ. Сондайда алдымен Алладан, онан кейін ақ халаттылардан дертімізге дауа сұрайтынымыз анық. Талай жанды сырқатынан сауықтырып, ауруына ем дарытып, халық сұранысына ие болып келе жатқан мықты хирургті ел іші «алтын қолды дәрігер» деп дәріптеп, құрмет-қошеметке бөлеп, ілтипаттарын білдіріп жатады. Өз өмірін маңызды және пайдалы іске арнаған ол нағыз батыр десек, артық айтпаған болар едік. Еңбек етпей, бақытты өмір сүру мүмкін емес. Ал жаның сүйетін іс өзгелерге пайдалы болса, одан асқан пенделік бақыт жоқ та шығар. Батылдық, жан жылуы, өзгелерге жәрдем беру – барлық дәрігерлерге тән қасиет. Десек те басқаның көңілін таба білу оңай шаруа емес.
Қандай жағдай болмасын сабырлылық пен ұстамдылықты өзіне серік еткен дәрігердің қызмет жолында түрлі оқиғаларға толы сәттер жиі болып тұрады екен. Барлығына төзе білген дәрігер сол кезеңді еске былайша еске түсірген еді.
–    Біздің еңбек жолымызда көптеген есте қаларлықтай оқиғалар да жиі орын алады. Солардың бірі – бұқа сүзіп, ішек қарны жарылып келген науқасқа уақытымен ота жасап, өміріне төнген қауіптің алдын алдым. Тағы бір жағдай – Құрманғазы ауданы көлемінде алғаш рет, шұғыл жағдайда науқастың ұйқы безіне ота жасап, өміріне араша болдым. Мұндай сәтте тек қана шұғыл шешім қабылдап, дереу іс-әрекетке көшеміз. Әрбір минут – адам өмірі үшін бағалы. Сондықтан уақыт жоғалтпай тезірек қимылдап төнген қауіптің бетін қайтаруға тырысамыз, – дейді дәрігер.
Уақыт өтеді, заман өзгереді, бір заңдылық сақталады – білікті, білімді адамдар әр заманда қажет. Медицинада тәжірибелі маманның орны бір бөлек. Ем өздігінен берілмейді, қарапайым екпе де өзідігінен салынбайды. Бүгінгі жаңа технологиялар, компьтерлер қаншалықты дамыған заман болса да, адамның жұмысын компьютер жасап бермейді. Білімді, әрі білікті дәрігерлер әрдайым қажет. Сондықтан бүгін де, ертең де медицинаны майталман мамандарсыз елестету мүмкін емес.
Өз мамандығына адалдықпен қарайтын маман Кеңес Бакимұлы халыққа қызмет етуден, көмектесуден шаршамай, аянбай еңбек етуде. Осындай еңбекқорлық қасиетті ол қызметтегі ұстаздарынан үйренген. Ұлағатты ұстаздары  Мұса Ризуанұлы пен Кұмар Мұханұлын әрдайым үлгі тұтады. «Ұстаз болу – жүректің батырлығы» демекші, өмірлік жиған тәжірибесін үйретуде осындай білікті мамандардың үлесі көп. Әр отаның жасалу жолын, науқастармен қарым-қатынас, нақты шешім қабылдау, күнделікті жұмыстағы кездейсоқ жағдайлар міне, соның барлығына бағыт-бағдар , тағылымды тәлім берген ұстаздарының алар орны айрықша.
–    Қандай жан болмасын оның өмірінде жол көрсетер ұстазы болады. Ең алғаш мектеп партасынан жазу мен сызуды, әріп тануды үйреткен, одан бергі жоғары оқу орнындағы мамандыққа бейімдеген оқытушылардан бөлек, қызметтегі ұстаздардың еңбегі мен үшін ерек. Білмегенімізді үйретіп, дұрыс жолға бағыттап, тәжірибесімен бөлісуден жалықпайтын осы екі жанды мен әрдайым құрмет тұтамын. Олардың өлшеусіз еңбегі, білімі мен білігі біздер үшін өмірлік азық болып қала бермек, – дейді ол.
 Расында дәрігерлер – өмірбойы оқудан, ізденуден, тәжірибе алмасудан жалықпайтын маман иелері. Бүгінгідей дамыған заманда біліктігін арттырмай отыруды да уақыт көтермейді. Күн сайын жаңарып жатқан технологияны меңгеру үшін де әрдайым біліміңді жетілдіруге тура келеді. Сондықтан дәрігерлер қауымы қай кезде де ізденіс үстінде жүретіні анық. Тіпті өмірінің соңына дейін оқып, білімін жетілдіреді десек артық айтқандық емес. «Білім – таусылмайтын қазына» демекші, сол қазынаны игеруге талпынып, қашанда биікке ұмытылатын ақ халатты абзал жандардың еліміздің медицина саласының дамуына қосар еңбегі орасан.
  Табиғатынан ерекше қабілеті мен мамандығына деген құштарлығын халық денсаулығы үшін жұмсап, күндіз-түні еңбектеніп келе жатқан білікті маман, үлгілі отбасы, қамқор әке екенін де айта кетелік. Бүгінде берекесі тасыған отбасының ұйытқысы, өмірлік жары – Искакова Ардақ Сламбекқызы Атырау облысы Индер ауданының тумасы. Ол қазіргі таңда Исатай ауданы, Аққыстау ауылы, Өркен орта мектебінде ұстаздық қызметін атқарып жүр. Тұңғыш қыздары Көркем Атырау педагогикалық университетінде, ал кенжесі Әдемі мектеп қабырғасында білім алуда. Қос қызғалдағының жан-жақты дамуына, үлкен жетістікке жетуіне де әрқашан қолдау көрсетіп келеді.
Дәрігер әрқашанда науқастың мүддесін өзінен жоғары қоюы тиіс. Медицинаның басты мақсаты – науқасты іс жүзінде емдеу, сондықтан бұл өнерге тек науқастың жанында ғана үйренуге болады. «Тәжірибе – дәрігердің шынайы мұғалімі» деген екен.
Иә, қазіргі таңда ем-домға қажетті барлық құрылғылар да, дәрігерлер де жеткілікті. Ақ халаттылардың жұмыс киімі секілді пейілдері де аппақ. Барлығындағы мақсат – халық игілігі үшін қызмет ету. Олай болса, ғибратты ғұмырдың иесі Кеңес Бакимұлы алдағы уақытта да  болашақ жас мамандарға білгенімен бөлісіп, жинаған тәжірбиесін үйретіп, халқына адал қызмет етуді жалғастыра бермек. Осы ізгі жолда сізге қажырлы қайрат, таусылмас төзім, мол табыс тілейміз!

Айсәуле САҒАТБЕКҚЫЗЫ.